VPTZ Nederland is de koepelorganisatie van ruim 200 organisaties in de vrijwillige palliatieve terminale zorg. Deze zorg wordt zowel thuis, in hospices en steeds vaker ook in zorginstellingen geboden. Naar aanleiding van de uitzending van Nieuwsuur op 22 januari worden er veel vragen gesteld over de financiering en de knelpunten van deze organisaties. Voordat we ingaan op die uitzending moeten we eerst iets uitleggen over hoe de verschillende leden van VPTZ Nederland gefinancierd worden.
Donderdag 4 februari 2016
Hoe worden de verschillende organisaties op dit moment gefinancierd?
De lidorganisaties van VPTZ Nederland zetten vrijwilligers in bij mensen thuis of in hospices. De meeste leden van VPTZ Nederland kunnen voor de coördinatiekosten van het vrijwilligerswerk gebruik maken van de landelijke subsidieregeling Palliatieve Terminale Zorg. Voor hospices geldt dat de beroepsmatige zorg in de meeste gevallen wordt gefinancierd vanuit de Zorgverzekeringswet onder de aanspraak wijkverpleging. Ten slotte komt gemiddeld 30% van de financiering van alle lidorganisaties vanuit de directe samenleving, door middel van sponsoring en donaties in geld en in natura.
Een klein deel van de leden van VPTZ Nederland zijn hospice-organisaties die functioneren als onderaannemer van een beroepsmatige thuiszorgorganisatie, of als zelfstandig onderdeel gespecialiseerd in palliatieve zorg die verbonden zijn aan een grote zorgorganisatie danwel als gespecialiseerde instelling functioneren met een Wtzi-toelating voor Zorg en/of Verblijf. Ook in deze hospices worden vrijwilligers ingeschakeld voor zorg en ondersteuning en/of voor gastvrouw-schap, koken of tuin. Dit gebeurt in aanvulling op de beroepsmatige zorg die het hele huis organiseert en de zorg levert.
Hieronder de meest gestelde vragen en antwoorden naar aanleiding van Nieuwsuur. De uitzending zelf is terug te zien op de website van de NOS.
Komen alle hospices in Nederland in de financiële problemen?
De uitzending van Nieuwsuur ging specifiek over problemen die 12 hospices in Nederland ervaren.
In totaal zijn 110 hospices aangesloten bij VPTZ Nederland. Daarnaast zijn er 138 organisaties die vrijwilligers bij mensen thuis inzetten*. De problemen die nu aan het licht zijn gekomen, worden veroorzaakt door de verschuiving van de financiering van de beroepsmatige zorg thuis en in (extramurale) hospices van de AWBZ naar de Zorgverzekeringswet. De aanspraak Wijkverpleging van de Zorgverzekeringswet zorgt voor de financiering van de beroepsmatige zorg thuis en in (extramurale) hospices. Niet alle leden van de vereniging hebben evenveel last van deze verschuiving als de 12 hospices die in de uitzending aan de orde kwamen. De meeste hospices kunnen goed uit de voeten met de aanspraak Wijkverpleging onder de Zorgverzekeringswet. De beroepsmatige zorg die nodig is kan worden geleverd, ook wanneer er bijzondere of extra zorg noodzakelijk is.
Het ministerie van VWS heeft een informatiekaart gepubliceerd waarin de verschillende leveringsvormen van beroepsmatige palliatief terminale zorg en de bijbehorende financiering wordt geschetst. Het bevat informatie over financieringsvormen, eigen bijdragen, eigen risico, effecten voor pgb’s enz.
* De optelsom van het aantal hospices en organisaties die thuis ondersteunen is groter dan het aantal leden. Sommige organisaties omvatten meer dan één activiteit.
Betreft het probleem alleen de high-care-hospices?
Bij high-care-hospices staat de beroepsmatige zorg op de loonlijst van het hospice. Daarnaast zijn er zgn. bijna-thuis-huizen. In deze hospices wordt de beroepsmatige zorg geleverd door (gespecialiseerde) thuiszorgteams. Deze hospices merken dat het soms niet mogelijk is om ’s nachts een beroep te doen op beroepsmatige zorg. Wanneer er een lage bezetting is of het aantal bedden is klein vinden sommige thuiszorgorganisaties het naar verhouding (te) duur om een beroepsmatige kracht in te zetten. Zeker wanneer er weinig vrijwilligers beschikbaar zijn die ’s nachts ingezet kunnen worden, kan dit soms problemen opleveren.
Er zijn ook organisaties die vrijwilligers thuis inzetten. Wat betekent dit voor hen?
Ook de organisaties die vrijwilligers thuis inzetten merken dat het soms lastig is om 24 uur per dag zorg te bieden, of dit nu beroepsmatig, vrijwillig of een combinatie is.
Welk Standpunt heeft VPTZ Nederland?
VPTZ Nederland pleit voor een landelijke subsidieregeling Palliatieve Terminale Zorg die mee kan groeien met de toenemende vraag naar vrijwilligers in de palliatieve terminale zorg, niet alleen in thuissituaties en hospices, maar ook in ziekenhuizen, verpleeghuizen, GGZ- en VGZ-instellingen. Wil Nederland de toenemende vraag naar palliatieve terminale zorg het hoofd kunnen bieden, dan is het van groot belang dat de inzet van opgeleide vrijwilligers meegroeit. Wij zijn daarnaast van mening dat iedere verzekerde echte keuzevrijheid moet hebben in de plaats van overlijden. Het mag niet zo zijn dat een verblijf in bijv. een hospice niet mogelijk is vanwege het feit dat een zorgverzekeraar de thuiszorgaanbieder niet gecontracteerd heeft. Tegelijkertijd is een zorgvuldige indicatiestelling van duurdere gespecialiseerde hospicezorg van belang, om deze doelmatig te houden. Net als bij de zorg rondom de geboorte er een medische indicatie nodig is om in het ziekenhuis te bevallen, zo zou ook gespecialiseerde hospicezorg enkel geïndiceerd moeten worden voor mensen die dit nodig hebben vanwege de complexiteit van hun zorgvraag. Een concentratie en goede geografische spreiding van gespecialiseerde hospicezorg is hierbij van belang.
